PL
  • International

  • English Version EN

Bóle kolana

Również odczuwasz bóle w kolanie?

Co ósma osoba w Niemczech cierpi na bóle kolan. Dotyczy to również Ciebie?

Przy każdym kroku, każdym ruchu nogi, a nawet podczas odpoczynku – staw kolanowy jest codziennie poddawany mniejszym lub większym obciążeniom, które często mogą nawet kilkukrotnie przewyższać ciężar ciała danej osoby. Badania wykazały, że podczas wchodzenia po schodach na stawie kolanowym spoczywa trzykrotność ciężaru ciała.1 Podczas kucania lub klęczenia na rzepkę działa siła o wartości 80-100% masy ciała. Ponadto podczas wstawania na rzepkę mogą działać siły występujące w stawie o wartości około 400% masy ciała.2

Ból kolana to zawsze sygnał ostrzegawczy. Kolano jest jednym z najbardziej narażonych na urazy stawów ciała. Pomimo swoich rozmiarów jest bardzo wrażliwe. Dolegliwości kolana należy zatem zawsze traktować poważnie. Ich długotrwałe ignorowanie i zbyt późne albo nieprawidłowe leczenie może prowadzić do powikłań w obrębie stawu kolanowego skutkujących silnymi i utrzymującymi się dolegliwościami. W przypadku utrzymującego się bólu kolana należy zawsze zgłosić się do lekarza w celu jak najwcześniejszego zdiagnozowania przyczyny i podjęcia odpowiedniego leczenia. Już dziś postaw na aktywność ruchową! Wspieraj swój staw kolanowy, aby zapobiec dolegliwościom bólowym. 

1Źródło: Duda et al. 2011, AE-Manual der Endoprothetik (Podręcznik AE endoprotetyki), 
2Źródło: Glitsch et al. 2009, Belastung des Kniegelenks beim Knien und Hocken (Obciążenie stawu kolanowego podczas klęczenia i kucania)

Kolano

Podstawa naszej mobilności

Staw kolanowy (articulatio genus) to największy staw ludzkiego ciała. Zapewnia on stabilność podczas stania, amortyzuje ciężar ciała i bierze udział w niemal każdym ruchu. Znaczenie pracy kolana często dostrzegamy dopiero wtedy, gdy pojawia się ból ograniczający ruch.
Jako tzw. staw zawiasowo-obrotowy kolano umożliwia ruchy w dwóch kierunkach: zginanie i prostowanie nogi, a także – kiedy noga jest zgięta – obracanie podudzia lekko na zewnątrz lub do wewnątrz. Staw kolanowy ma bardzo złożoną budowę, co wiąże się z dużą podatnością na urazy.

Budowa kolana i jego funkcje

Struktura kostna

Kolano to połączenie trzech kości: dwóch najdłuższych kości ciała – kości udowej (femur) i kości piszczelowej (tibia) – oraz rzepki (patella).

Te trzy kości tworzą dwa stawy: staw udowo-rzepkowy (articulatio femoropatellaris) pomiędzy udem a rzepką oraz staw udowo-piszczelowy (articulatio femorotibialis) pomiędzy udem a głową kości piszczelowej (caput tibiae). W miejscu styku kości udowej i piszczelowej znajdują się cylindryczne twory pokryte chrząstką. Umożliwiają one ruch toczno-ślizgowy stawu kolanowego o niskim współczynniku tarcia, a tym samym płynny chód.

Ze względu na kostną budowę kolano jest bardzo niestabilne, dlatego też jest zabezpieczone ścięgnami, więzadłami, mięśniami oraz strukturami chrzęstnymi. Zapewnia to niezbędną stabilność stawu we wszystkich kierunkach i umożliwia przyjęcie wyprostowanej pozycji stojącej oraz chodzenie. 

Budowa kolana, widok z boku

 

Prawe kolano, widok boczny

  • Rzepka (patella)
    Rzepka ma trójkątny kształt, w przedniej części jest lekko wygięta na zewnątrz i chroni przednią część stawu kolanowego. Stanowi ona miejsce przyczepu mięśnia czworogłowego uda (musculus quadriceps femoris) i, podobnie jak rolka prowadząca, odpowiada za optymalne przenoszenie sił mięśni uda na podudzie. Dzięki temu rzepka ułatwia zginanie i prostowanie nogi, a dodatkowo służy do prowadzenia więzadła rzepki.
     
  • Dół podkolanowy (fossa poplitea)
    Przez dół podkolanowy (fossa poplitea) przebiegają ważne naczynia krwionośne i nerwy zaopatrujące podudzie.
  • Łąkotki (menisci)
    Ponieważ trzony stawowe kości udowej i piszczelowej nie przylegają bezpośrednio do siebie, pomiędzy nimi znajdują się struktury chrzęstne – łąkotki. Łąkotki (przyśrodkowa i boczna) zwiększają powierzchnię styku powierzchni stawowych. Pełnią również funkcję amortyzatorów. Pierścienie z tkanki chrzęstnej włóknistej mogą amortyzować silne uderzenia, kompensować duże obciążenia stawu kolanowego oraz równomiernie rozkładać ciężar ciała. Zapewnia to dodatkową ochronę powierzchni stawowych.

 

  • Kaletka maziowa
    Kaletki maziowe to elastyczne, wypełnione płynem, ruchome poduszki, które znajdują się pomiędzy poruszającymi się mięśniami, ścięgnami i kośćmi, aby zmniejszyć tarcie i ucisk.
  • Łąkotki (menisci)
    Ponieważ trzony stawowe kości udowej i piszczelowej nie przylegają bezpośrednio do siebie, pomiędzy nimi znajdują się struktury chrzęstne – łąkotki. Łąkotki (przyśrodkowa i boczna) zwiększają powierzchnię styku powierzchni stawowych. Pełnią również funkcję amortyzatorów. Pierścienie z tkanki chrzęstnej włóknistej mogą amortyzować silne uderzenia, kompensować duże obciążenia stawu kolanowego oraz równomiernie rozkładać ciężar ciała. Zapewnia to dodatkową ochronę powierzchni stawowych.

 

  • Kaletka maziowa
    Kaletki maziowe to elastyczne, wypełnione płynem, ruchome poduszki, które znajdują się pomiędzy poruszającymi się mięśniami, ścięgnami i kośćmi, aby zmniejszyć tarcie i ucisk.

Więzadła i ścięgna

Oprócz łąkotek ochronę kolana zapewniają również złożone i mocne struktury więzadłowe, czyli więzadła. Wspólnie ze ścięgnami odpowiadają one za precyzyjne prowadzenie stawu kolanowego i stabilizują go wraz z mięśniami. Składają się z twardych włókien tkanki łącznej i niemal nie mają naczyń krwionośnych i nerwów. W związku z tym ich zdolność regeneracji jest ograniczona.

Budowa kolana, widok od przodu

 

Prawe kolano, widok proksymalny

  • Więzadła poboczne (ligamentum collaterale)
    Aby zapobiec przemieszczaniu się w kierunku bocznym, staw kolanowy jest stabilizowany przez więzadła poboczne przyśrodkowe i boczne.

 

  • Więzadła krzyżowe (ligamentum cruciata genus)
    Szczególnie ważne dla stabilizacji stawu kolanowego są więzadła krzyżowe zlokalizowane wewnątrz stawu. Zapobiegają one przesuwaniu się kości udowej i piszczelowej do przodu lub do tyłu oraz ograniczają rotację.

 

  • Więzadło rzepki (ligamentum patellae)
    Więzadło rzepki łączy podudzie z rzepką i zapewnia jej precyzyjne prowadzenie. Poprzez rzepkę łączy ono również duży przedni mięsień uda z kością piszczelową.

Przyczyny bólu kolana

Urazy i choroby kolana

Około 10 milionów osób w Niemczech regularnie cierpi na bóle kolana. Ból ten może mieć różne podłoże.

Bodźce wyzwalające to na przykład: 

  • Ostre urazy powypadkowe, takie jak złamania kości, uszkodzenia torebki stawowej, uszkodzenia więzadeł, łąkotek i chrząstek. Urazy kolana stanowią około jednej czwartej wszystkich urazów sportowych, a liczba ta stale rośnie z powodu braku sprawności fizycznej.
  • Zapalenia i choroby reumatoidalne, takie jak zapalenie stawów, reumatyzm, zapalenie kaletki maziowej, torbiel Bakera i choroba Bechterewa są częstymi przyczynami bólu kolana.
  • Choroby metaboliczne lub choroby krwi, takie jak podagra, dna rzekoma, hemochromatoza lub hemofilia, również mogą również wywołać problemy z kolanami.
  • Objawy zużycia, takie jak uszkodzenie łąkotki i gonartroza – bez stałego leczenia – często prowadzą do przewlekłych dolegliwości.
  • Przeciążenia i wady postawy, takie jak wysokie ustawienie rzepki, lateralizacja rzepki, koślawość czy szpotawość kolan, są przyczynami zespołu bólu rzepkowo-udowego, entezopatii więzadła rzepki (zwanej również kolanem skoczka), choroby Osgooda-Schlattera oraz doskonale znanego „kolana biegacza”.
  • Również czynniki dziedziczne i choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty, osteochondroza, dysplazja rzepki czy zespół Ehlersa-Danlosa, stanowią możliwe czynniki wyzwalające ból kolana.

Zewnętrzne objawy to zwykle opuchlizna, zaczerwienienia lub krwiaki. Ciągnący lub kłujący ból może być wtedy odczuwalny niemal przy każdym kroku. 

Miejsca, w których ból jest najbardziej wyraźny, mogą dostarczyć wstępnych informacji o możliwych obrazach klinicznych choroby.

Poniższy przegląd opiera się na lokalizacji bólu i stanowi jedynie wstępne źródło informacji i niewiążącą pomoc ułatwiającą orientację. 

W celu postawienia wiarygodnej diagnozy i podjęcia właściwego leczenia konieczna jest konsultacja z lekarzem! 


Lokalizacja: w którym miejscu kolana pojawia się ból? 

Bóle przedniej części kolana (rzepka) 


Jeśli ból koncentruje się w okolicy rzepki, przedniej części uda i podudzia oraz przyczepu więzadła rzepki poniżej rzepki, mówimy o bólu przedniej części kolana. Moment pierwszego pojawienia się bólu lub sytuacje, w których ból się pojawia, mogą dostarczyć informacji na temat choroby będącej jego przyczyną.

W jakiej sytuacji pojawia się ból? 


Ból w tylnej części kolana (dół podkolanowy) 


Ból w tylnej części kolana może mieć różne przyczyny. Sytuacja, w której ból pojawia się najpierw lub często, może wskazywać na określoną chorobę.

W jakiej sytuacji pojawia się ból? 


Ból kolana po wewnętrznej stronie stawu kolanowego

Jeśli ból występuje przede wszystkim w okolicy wewnętrznej części stawu kolanowego, otaczających go tkanek miękkich, więzadła przyśrodkowego oraz wewnętrznej części uda i podudzia, mówimy o bólu wewnętrznej części kolana. Moment pierwszego pojawienia się bólu lub sytuacje, w których ból jest odczuwalny wyraźniej, mogą dostarczyć informacji na temat obrazu klinicznego choroby.

W jakiej sytuacji pojawia się ból? 


Ból kolana po zewnętrznej stronie stawu kolanowego

Jeśli ból występuje przede wszystkim w okolicy zewnętrznej części stawu kolanowego, otaczających go tkanek miękkich, więzadła zewnętrznego oraz zewnętrznej części uda i podudzia, mówimy o bólu zewnętrznej części kolana. Sytuacja, w której ból pojawia się najpierw lub często, może wskazywać na konkretną chorobę.

W jakiej sytuacji pojawia się ból? 


Ból całego kolana 

W takich przypadkach nie ma możliwości precyzyjnego zlokalizowania bólu. Dotyczy on całego kolana i może promieniować również na okoliczne obszary. Informacja, kiedy ból pojawia się po raz pierwszy lub gdzie jest najbardziej wyraźny, może wskazać na chorobę leżącą u jego podłoża.

W jakiej sytuacji pojawia się ból? 


Jakie są możliwości leczenia bólu kolana?

Stabilizatory miękkie i ortezy do odciążenia i stabilizacji 

Juzo oferuje szeroką gamę specjalistycznych środków pomocniczych na potrzeby wielu różnych wskazań.

Stabilizatory miękkie kolana

Stabilizatory miękkie kolana zapewniają wsparcie stawu kolanowego przy skręceniach lub stłuczeniach, po operacji lub w przypadku specyficznego, nieprawidłowego ustawienia. Dzięki kombinacji różnych innowacyjnych i zaawansowanych technik dziewiarskich stabilizatory miękkie kolana Juzo oferują ponadprzeciętne dopasowanie. Wysoce funkcjonalne materiały wyjątkowo szybko odprowadzają wilgoć na zewnątrz. Dla pacjentów oznacza to najwyższy poziom komfortu noszenia, optymalne dopasowanie i maksymalną swobodę ruchów.

Stabilizator miękki kolana JuzoFlex Genu Xtra

Ortezy stawu kolanowego 

Ortezy stawu kolanowego umożliwiają jeszcze silniejszą ingerencję w poszczególne procesy ruchowe niż ma to miejsce w przypadku elastycznych stabilizatorów miękkich kolana. Dzięki sztywnym elementom zapewniają odciążenie, stabilizację i prowadzenie kontuzjowanego stawu kolanowego. Pozwalają również na wykonywanie ruchów tylko w ramach indywidualnie zdefiniowanego kąta lub na całkowite unieruchomienie stawu. Ortezy można w razie potrzeby dostosować do wymogów terapii, co pomaga w osiągnięciu zamierzonego celu leczenia.

Orteza stawu kolanowego JuzoPro Genu Soft

Leki na ból kolana 

Jeżeli ból kolana jest tylko chwilowy, można go tymczasowo leczyć środkami przeciwbólowymi. Niektóre preparaty mają działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe. Są dostępne w formie tabletek, plastrów przeciwbólowych oraz maści i żeli chłodzących. Zawsze jednak warto skonsultować przyczynę bólu z lekarzem.


Fizjoterapia w przypadku bólu kolana

Fizjoterapia stanowi stały element holistycznej koncepcji leczenia bólu kolana. W przypadku bólu kolana fizjoterapia obejmuje zarówno ćwiczenia czynne, jak i bierne. Są to ruchy, które pacjenci wykonują samodzielnie oraz ćwiczenia i rozciąganie, w przypadku których to fizjoterapeuta prowadzi i kontroluje ruchy. Fizjoterapię stosuje się nie tylko w stanach ostrych, ale również w ramach profilaktyki i rehabilitacji.


Leczenie ciepłem i zimnem w przypadku bólu kolana

To, czy na ból kolana pomoże ciepło czy zimno, zależy od jego przyczyny. Z reguły zimno sprawdza się lepiej niż ciepło w przypadku ostrego bólu i zapalenia. Zimno ma również działanie przeciwobrzękowe i hamuje rozwój stanu zapalnego. Lód i kompresy chłodzące należy zawinąć w cienki ręcznik i nie wolno ich stosować bezpośrednio na skórę, aby zapobiec odmrożeniom. W przypadku chorób przewlekłych, takich jak artroza, lepiej sprawdza się ciepło, ponieważ lepsze ukrwienie szybciej usuwa produkty przemiany materii i produkty wyzwalające ból. 


Jak samodzielnie radzić sobie z bólem kolana

Wskazówki poprawiające stabilność kolana na co dzień

Holistyczne podejście do leczenia bólu kolana wymaga również dużej aktywności własnej.

Regularny trening  
Zdrowe nogi z mocnymi, elastycznymi mięśniami, więzadłami i powięziami są mniej podatne na problemy z kolanami i ból. Właśnie dlatego należy regularnie ćwiczyć koordynację i mięśnie nóg, uprawiając dyscypliny sportu, które nie obciążają kolan oraz wykonując specjalne ćwiczenia wzmacniające kolana.  

Ruch kontra obciążenie  
Ruch jest bardzo ważny dla zdrowych stawów kolanowych. Warto jednak pamiętać, że ruchy muszą być delikatne. Unikaj silnego, jednostronnego, a przede wszystkim długotrwałego obciążenia  

Przenoszenie ciężkich przedmiotów  
Nigdy nie noś ciężkich przedmiotów jednostronnie, zawsze pamiętaj, aby nosić je w sposób nieobciążający kolan, np. w plecaku  

Właściwe obuwie 
Obuwie odgrywa ważną rolę w utrzymaniu zdrowia kolan. Najlepsze są buty z amortyzującymi podeszwami. Wysokie obcasy również mogą powodować problemy, dlatego należy je nosić tylko przez ograniczony czas. Wkładki ortopedyczne mogą kompensować wady postawy  

Zdrowe odżywianie  
Zdrowa dieta to podstawa, ponieważ każdy nadprogramowy kilogram obciąża również Twoje kolana. Bardzo ważne jest dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości błonnika oraz w miarę możliwości ograniczenie spożycia cukru i tłuszczu. 

Biegająca kobieta ma na sobie ortezę stawu kolanowego JuzoPro Patella Xtec Plus

Ćwiczenia wzmacniające kolano

Przygotowaliśmy dla Ciebie kilka ćwiczeń, które pozwolą wzmocnić nogi, a tym samym kolana lub pomogą szybciej wrócić do zdrowia po kontuzji. Są one łatwe do wykonania i możesz je bez problemu wdrożyć do codziennego życia. W przypadku ostrego urazu konieczna jest konsultacja z lekarzem, który doradzi, jakie ćwiczenia są dla Ciebie odpowiednie. 

 Powtarzaj to ćwiczenie rozciągające dwa razy dla każdej nogi.

  • Stań na jednej nodze. Kolano nogi, na której stoisz, musi być lekko ugięte.
  • Chwyć za stopę drugiej nogi i przyciągnij ją do tyłu w kierunku pośladków.
  • Mocno trzymaj stopę dłońmi.
  • Wytrzymaj w tej pozycji ok. 20 sekund, następnie zmień nogę.

 

Uwaga: Podczas wykonywania tego ćwiczenia plecy muszą być wyprostowane. 

Mężczyzna rozciąga mięśnie nogi

Wypady

Mężczyzna robi wypad

Wykonaj 12 wypadów i powtórz to ćwiczenie trzy razy. 

  • Rozstaw nogi na szerokość bioder, utrzymuj górną część ciała w pozycji wyprostowanej.
  • Napnij mięśnie brzucha.
  • Zrób jeden duży krok do przodu.
  • Po wykonaniu tej czynności udo i podudzie przedniej nogi muszą tworzyć kąt prosty.
  • Tylna noga obniża się i zatrzymuje tuż nad podłogą.
  • Wytrzymaj chwilę w tej pozycji, a następnie wróć do pozycji wyjściowej.
  • Po każdym wypadzie zmień nogę.

 

Uwaga: Podczas wykonywania tego ćwiczenia plecy muszą być wyprostowane.


Przysiad

Wykonaj 12 przysiadów i powtórz to ćwiczenie wzmacniające trzy razy. 

  • Stań prosto i rozstaw nogi nieco szerzej niż na szerokość bioder.
  • Rozłóż ciężar ciała równomiernie na obie nogi.
  • Lekko ugnij nogi, wypychając jednocześnie pośladki do tyłu.
  • Zegnij kolana tylko na tyle, aby nie wystawały poza czubki palców nóg.
  • Wytrzymaj przez chwilę w tej pozycji, a następnie wyprostuj się.

 

Uwaga: Podczas tego ćwiczenia wzmacniającego trzymaj plecy prosto i napnij mięśnie brzucha. 

Mężczyzna robi przysiad